۱۴۰۳/۰۹/۱۸
چگونه فیلمنامه‌ای جشنواره پسند بنویسیم؟
نوشتن یک فیلمنامه جشنواره پسند، نیازمند تسلط به اصول ساختاری، شناخت الزامات جشنواره‌ها و همچنین توانایی در ایجاد ارتباط با مخاطبان خاص این رویدادها است. جشنواره‌های فیلم به دنبال آثار نوآورانه و با کیفیت هستند که بتوانند بر احساسات و تفکر تماشاگران تاثیر بگذارند و در عین حال، از لحاظ فنی و هنری، استانداردهای بالا را رعایت کنند. با این حال، هیچ نسخه ای نمیتوان جهت موفقیت یک فیلمنامه تجویزکرد. فیلم و فیلمنامه تابع هنر و هنر نیز تابع نسبی گرایی است. بنابراین؛ ممکن است یک فیلمنامه یا فیلم در یک ادیشنی از جشنواره رد و در ادیشنی دیگر قبول شود. چرا که هر سال، سیاست های داخل جشنواره ها، چینش هیئت انتخاب و داوری و متغیرهای بسیار زیاد دیگری تغییر خواهد کرد.
با این حال، در این مقاله، به بررسی نکات کلی خواهیم پرداخت که به شما کمک می‌کند فیلمنامه‌ای نوآورانه و تاثیرگذار بنویسید که شانس پذیرش در جشنواره‌ها را افزایش دهد.
۱. شناخت جشنواره‌ها و نیازهای آنها
پیش از هر چیز، باید جشنواره‌هایی که قصد ارسال فیلم و فیلمنامه خود به آنها را دارید، بشناسید. هر جشنواره ویژگی‌ها و ترجیحات خاص خود را دارد. برخی جشنواره‌ها بیشتر به دنبال آثار هنری و تجربی هستند، در حالی که برخی دیگر بر موضوعات خاص یا سبک‌های خاص سینمایی تمرکز دارند. برای مثال، جشنواره‌های بزرگ مانند کن (اطلاعات بیشتر در خصوص فسیتوال کن) یا برلیناله (اطلاعات بیشتر در خصوص جشنواره برلین) به دنبال فیلمنامه‌هایی با درون‌مایه‌های عمیق اجتماعی یا فرهنگی هستند، در حالی که جشنواره‌های سندنس بیشتر آثار مستقل و نوآورانه (فرمیک و تکنیکی) را میپسندند.
بنابراین، اولین گام این است که شناخت دقیقی از جشنواره‌هایی که قصد ارسال اثر خود به آنها دارید، کسب کنید و فیلمنامه خود را متناسب با این جشنواره‌ها آماده کنید. این شاخص نمیتواند به راحتی بدست آید. در اینجا توصیه اکید داریم که با شخص با تجربه و یا شرکت معتبر پخش کننده مشورت و یا از وب سایت «فیلمنامه نویسان» و نظرات و کارشناسان بهره ببرید.
۲. داستان جذاب و نوآورانه
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که جشنواره‌های فیلم به دنبال آن هستند، داستانی است که تازه و نوآورانه (خلاقه) باشد. فیلمنامه‌تان باید ایده‌ای منحصر به فرد داشته باشد که بتواند مخاطب را جذب کند. برای این کار، باید از کلیشه‌ها و فرمول‌های تکراری پرهیز کرده و به دنبال ایده‌ای تازه و جذاب بگردید.
علاوه بر این، در حالی که داستان باید جدید و متفاوت باشد، باید به قدری جذاب باشد که تماشاگر را درگیر کند. هرچقدر ایده شما منحصر به فردتر و چالش‌برانگیزتر باشد، شانس موفقیت آن در جشنواره‌های معتبر بیشتر است. البته در این سال ها در «شرکت درگاه فیلم ایران»، شاهد تناقضات زیادی در برخورد با ایده های بکر بوده ایم. جشنواره از یکسو به دنبال متن های خلاقه هستند و از سوی دیگر کلیشه ها را میپسندند. اما توصیه ما در بیش از 12 سال «پخش کنندگی» ترکیبی از آنها است.
۳. ساختار داستانی محکم و یا قصه گو بودن تام
یک فیلمنامه خوب باید از نظر ساختاری، محکم و منسجم و در عین حال قصه گو باشد. جشنواره‌های فیلم معمولاً به دنبال فیلمنامه‌هایی هستند که دارای یک ساختار کلاسیک یا مدرن منظم باشند. این ساختار می‌تواند به صورت سه‌پرداختی (آغاز، میانه، پایان) باشد، یا به صورت داستان‌های غیرخطی که در آنها زمان و مکان به شکلی متفاوت پرداخته شده باشد.
در هر صورت، اطمینان حاصل کنید که فیلمنامه شما دارای یک آغاز جذاب است که مخاطب را جذب کند، میانه‌ای پر از کشمکش و تنش است که باعث حفظ توجه مخاطب شود و پایانی قوی دارد که داستان را به طور رضایت‌بخشی خاتمه دهد.
بطور کلی از فیلمنامه های انتزاعی تام، فلسفی تام و یا روانشناسی تام پرهیز کنید.
۴. شخصیت‌های قوی و چندبعدی
شخصیت‌های فیلمنامه شما باید دارای عمق و پیچیدگی باشند. شخصیت‌های یک بعدی یا سطحی معمولاً نمی‌توانند بر تماشاگران تاثیر بگذارند و در جشنواره‌های معتبر ممکن است رد شوند. جشنواره‌ها به دنبال شخصیت‌هایی هستند که در طول داستان تکامل پیدا کنند، با مشکلات داخلی یا خارجی روبرو شوند و در نهایت تغییر کنند.
برای ساخت شخصیت‌های جذاب، باید ویژگی‌های انسانی و نقص‌های آنها را به نمایش بگذارید. این نقص‌ها می‌توانند سبب ایجاد احساس همدلی در تماشاگر شوند و به داستان عمق بیشتری ببخشند. همچنین، روابط بین شخصیت‌ها باید طبیعی و باورپذیر باشد.
البته توجه فرمائید که در فیلمنامه های کوتاه چیزی با عنوان «شخصیت پردازی» نخواهیم داشت. در بهترین حالت، یک «تیپ» و یا «شبه شخصیت» خواهیم داشت.
۵. پرداختن به موضوعات اجتماعی و فرهنگی
بسیاری از جشنواره‌های معتبر به دنبال فیلم‌هایی هستند که دارای پیام‌های اجتماعی و فرهنگی باشند. این پیام‌ها می‌توانند در قالب موضوعاتی همچون حقوق بشر، عدالت اجتماعی، محیط زیست، مهاجرت، هویت فرهنگی یا مسائلی نظیر بحران‌های اجتماعی و اقتصادی ارائه شوند.
برای مثال، فیلم‌هایی که به بحران‌های مهاجرتی، تبعیض‌های قومی، نابرابری‌های جنسیتی، یا مسائل زیست‌محیطی پرداخته‌اند، معمولاً در جشنواره‌های بزرگ نظیر برلیناله و کن مورد توجه قرار می‌گیرند. جشنواره‌ها به دنبال فیلم‌هایی هستند که بتوانند تماشاگران را به تفکر وادارند و شاید حتی باعث ایجاد تغییرات اجتماعی شوند.
اما توجه داشته باشید که فیلمنامه شما نباید صرفاً به عنوان یک ابزار تبلیغاتی برای این موضوعات اجتماعی استفاده شود. پیام‌ها باید به صورت ظریف و هنری در دل داستان قرار بگیرند و نه به شکلی که باعث تماشای صرفاً تبلیغاتی شوند. به عبارت دیگر، پیام‌ها باید از طریق توسعه شخصیت‌ها، رویدادهای داستان و کشمکش‌های درون‌مایه‌ای داستان منتقل شوند.
۶. موضوعات مورد علاقه جشنواره‌ها
در ادامه، به برخی از موضوعات رایج و محبوب در جشنواره‌های فیلم اشاره می‌کنیم که ممکن است در نوشتن فیلمنامه شما مفید باشند:
۷. دیالوگ‌های مؤثر و دقیق
دیالوگ‌ها یکی از عناصر اساسی در هر فیلمنامه‌ای هستند. یک فیلمنامه خوب باید دیالوگ‌هایی روان و طبیعی داشته باشد که شخصیت‌ها را به خوبی معرفی کند و احساسات و انگیزه‌های آنها را به نمایش بگذارد. دیالوگ‌ها نباید برای آموزش یا بیان پیام‌های اخلاقی استفاده شوند، بلکه باید برای پیشبرد داستان و به نمایش گذاشتن شخصیت‌ها کاربرد داشته باشند.
یکی از تکنیک‌های موفق در نوشتن دیالوگ‌ها، اجتناب از سخنرانی‌های طولانی و انتخاب جملات کوتاه و مؤثر است. دیالوگ‌ها باید طوری نوشته شوند که طبیعی به نظر برسند و در عین حال تأثیرگذار باشند. البته توجه به این نکته الزامی است که نباید جایگاه «سکوت» نادیده گرفت شود. بنده از آن به عنوان «سکوت نویسی» نام خواهم برد.
۸. ایجاد تعلیق و جذابیت در فیلم
در اکثر جشنواره‌های فیلم، آثار پر از تعلیق و پیچیدگی‌های داستانی مورد توجه قرار می‌گیرند. برای خلق چنین فضایی، می‌توانید از تکنیک‌های مختلفی مانند استفاده از فلاش‌بک‌ها، تغییرات غیرمنتظره در روند داستان، ایجاد گره‌های پیچیده در داستان و شخصیت‌ها و همچنین استفاده از لحن‌های متفاوت برای تنش بیشتر استفاده کنید.
مهم‌ترین نکته این است که تعلیق باید در خدمت داستان و شخصیت‌ها باشد، نه به عنوان یک ابزار صرف برای شگفت‌زده کردن مخاطب. پیچیدگی‌های داستان باید به طور طبیعی در روند داستان ایجاد شوند و نه به شکلی که باعث گیج شدن تماشاگر شود.
9. قاعده‌ی معجزه‌گر: «مثلث طلایی»
برجسب سالیان فیلمنامه نویسی، کارگردانی، مشاهده و سرپرستی ده ها فیلم، به قاعده ای رسیده ام که نام آن را «مثلث طلایی» نهاده ام.از آنجا که پیش از این به ابعاد این قاعده ی تاثیرگذار در مقاله ای با عنوان «آموزش فیلمنامه نویسی فیلم کوتاه (درس های کوتاه فیلمنامه نویسی: مثلث طلایی در فیلمنامه)» پرداخته ام، شما را به مطالعه مقاله دعوت میکنم. (کلیک کنید)
. 10 اصول فنی و نگارش صحیح فیلمنامه
هرچند محتوای داستان بسیار مهم است، اما رعایت اصول فنی فیلمنامه‌نویسی نیز بسیار ضروری است. فیلمنامه‌ها باید طبق فرمت‌های استاندارد نگاشته شوند، به طوری که تهیه‌کنندگان و کارگردانان به راحتی بتوانند آن را بخوانند و درک کنند. معمولاً فیلمنامه‌ها باید شامل جزئیات دقیق مانند شماره صفحات، توصیف‌های صحنه، نام شخصیت‌ها، دیالوگ‌ها و جهت‌های دوربین باشند.
برای مثال، باید از فرمت خاصی برای نوشتن دیالوگ‌ها، صحنه‌ها، و توضیحات استفاده کنید. نرم‌افزارهای مختلف مانند Final Draft و Celtx ابزارهایی هستند که می‌توانند به شما در نوشتن فیلمنامه‌ای با فرمت استاندارد کمک کند. در مقاله «نگارش و شیوه نامه استانداردسازی فیلمنامه» سعی کردیم که بصورت کلی به بعضی از جنبه های یک فیلمنامه استاندارد اشاره کنیم.
هنوز نظری برای این مقاله ثبت نشده است.